مجموعه فرهنگی تاریخی سعد آباد در پهنه پر طراوت کوهپایه های توچال و دره سرسبز دربند و در بخش دل انگیزی از شمال شهر تهران با مساحتی حدود 110 هکتار قرار گرفته است.

سعد آباد از شمال با کوههای البرز، از شرق با گلابدره، از مغرب با ولنجک و از جنوب با تجریش همسایگی دارد. این منطقه در دوره قاجار محل استقرار و سکونت تابستانی و ییلاق شاهان این سلسله بوده و پس از کودتای رضا شاه در وسعتی تازه و الحاق باغ های مختلف به اقامتگاه تابستانی پهلوی اول اختصاص یافت و کاخ و کوشک هایی به مناسبت های گوناگون در جای جای این پهنه برتافته از درختان کهن سپیدار و سرو، به فاصله ای از باز مانده بناهای قاجار سر بر آوردند. در دوره پهلوی 18 کاخ کوچک و بزرگ در سعد آباد ساخته شد که هر یک عظمت و زیبایی زاید الوصفی از هنر و ذوق معماری ایرانی را به نمایش می گذارند. تمامی این مجموعه پس از انقلاب تبدیل به موزه شده است. برخی عمارت ها بصورت کاخ موزه، همان طور که بودند به نمایش گذاشته اند مانند کاخ ملت و کاخ سبز و برخی دیگر با توجه به ویژگی بنا تبدیل به موزه شدند. این کاخ-موزه ها عبارتند از:

کاخ موزه ملت (کاخ سفید)، کاخ موزه سبز (کاخ شهوند)، باغ موزه، موزه هنرهای زیبا، موزه ظروف سلطنتی، موزه مینیاتور فرشچیان، موزه آب، موزه سلاح های دربار، موزه آشپزخانه سلطنتی، موزه خط و کتابت میرعماد، موزه اتومبیل های سلطنتی، موزه حسین بهزاد، موزه هنر و ملل، موزه نگارستان (کاخ فریده دیبا)، موزه اسناد و آلبوم های سلطنتی، موزه برادران امیدوار، موزه نظامی، موزه مردم شناسی، موزه صنایع دستی، موزه چهره های ماندگار، موزه مینیاتور آبکار، موزه پوشاک تاریخ معاصر ایران و... که هر یک نیاز به بازدید و توضیح مفصل دارد.

مرکز برنامه ریزی بازدید هدفمند کودکان و نوجوانان، ساختمان بهمن، مرکز موسیقی خلاق سعد آباد، مرکز هنرهای تجسمی، کتابخانه و مرکز عرضه محصولات فرهنگی نیز از دیگر مراکز خدماتی مجموعه سعد آباد می باشند.

این مجموعه دارای دو ورودی می باشد که یکی از شمال و میدان دربند و دیگری که ورودی جنوبی و اصلی است، در انتهای شمالی خیابان ولیعصر، خیابان شهید فلاحی (زعفرانیه)، خیابان شهید طاهری واقع است. برای اطلاعات بیشتر به www.sadmu.com مراجعه فرمایید. 

 منابع:

1. برنامه تحقیقاتی تیم شگفتیهای ایران در مجموعه کاخ سعد آباد
2. بروشور مجموعه فرهنگی تاریخی سعد آباد، روابط عمومی و امور فرهنگی مجموعه فرهنگی تاریخی سعد آباد
3. کتاب معرفی جاذبه های گردشگری، تاریخی، طبیعی و صنایع دستی شهرستان شمیرانات- اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران- بهار 1391
4. کتاب معرفی جاذبه های گردشگری، تاریخی، طبیعی و صنایع دستی استان تهران- اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران- بهار 1391
5. مجله سرزمین من، همشهری، ماهنامه ایران شناسی و ایرانگردی، شماره 45 خرداد 1392 صفحه 52، ISSN: 145896354