شبه جزیره میانکاله واقع در منتهی الیه جنوب شرقی دریای مازندران و شمال شرقی بهشهر است که خلیج گرگان را از دریای مازندران جدا می کند، در استان مازندران در مختصات: E053,27.199 و N36,50.642 و h -22.5 m واقع است و به عنوان منطقه حفاظت شده، تالاب بین المللی کنوانسیون رامسر، پناهگاه حیات وحش، ذخیره گاه زیست کره و یکی از زیستگاههای مهم پرندگان (IBA) اعلام شده است. 

شبه جزیره میانکاله دارای 24200 هکتار وسعت، 60 کیلومتر طول و عرض تقریبی 2 کیلومتر وخلیج گرگان دارای 23800 هکتار وسعت است. این منطقه جلگه ای به ارتفاع 27- متر از سطح دریاهای آزاد، بارندگی 700 میلیمتر و دمای 17 درجه سانتیگراد دارای اقلیم های مدیترانه ای تا نیمه مرطوب معتدل است.

آب میانکاله به ترتیب از غرب به شرق شیرین، لب شور و شور بوده و به وسیله رودخانه نکا رود، قره سو و چند رودخانه فصلی دیگر تغذیه می شود. تعدادی تالاب آب شیرین نیز در قسمت پایانه غربی خلیج، در قسمتی که بیشترین جریان آب وجود دارد قرار گرفته است.

وجود مجموعه ای از شنزارهای ساحلی، اراضی باتلاقی، آبگیرها، مرداب جنگلی و تپه های شنی در کنار هم، از دیگر ویژگیهای این پناهگاه به شمار می آید. 179 گونه گیاهی و 288 گونه پرنده مهاجر و بومی در منطقه شناسایی شده اند. سطح این شبه جزیره عمدتا با گیاهان و علف پوشیده شده است و پوشش اغلب آن را جگن تشکیل می دهد. از جمله گیاهان دیگر این منطقه می توان به انار وحشی، تمشک، ازگیل، تنگرس ولیک، سیاه تلو، سپیدار، گز، داغدانان، اوجا، دم اسب، عناب، علف هفت بند، علف شور و نی اشاره کرد. تعداد کمی درخت اکالیپتوس بزرگ نیز در اطراف برخی از خانه ها به چشم می خورد.

از جمله گونه های جانوری منطقه می توان به گرگ، شغال، گراز، گربه وحشی، خرگوش، فک و پرندگانی از جمله خوتکای سفید، فلامینگو، گیلانشاه، عقاب ماهی گیر، غواص گلو سفید، اردک تاجدار، باکلان کوچک، کشیم دراز گوش، غاز پا زرد، غاز پیشانی سفید، آبچلیک، حواصیل زرد، قرقاول، چاخ لق، دراج، اگرت کوچک، گلاریول بال سرخ، سلیم کوچک و پرستوی دریایی کوچک، پلیکان پا خاکستری، باکلان، انواع قو، اردک های روی آب چر، اردک غواص، عقاب دریایی دم سفید، سنقر، شاهین، کاکایی، چکاوک، توکا، طرقه، سهره، زرده پره و پرندگان کنار آبزی اشاره نمود. ماهیانی همانند کپور، کلمه، سفید، کفال، سوف، گاو ماهی، ماش ماهی، مار ماهی و سیاه کولی در منطقه یافت می شوند.

شرایط منحصر به فرد اکولوژیکی، تنوع زیستی بالا، آشیان سازی پرندگان با ارزش بومی و مهاجر، چشم اندازهای بدیع، نزدیکی به مراکز جمعیتی و راههای دسترسی مناسب، زمینه فعالیتهای پژوهشی، آموزشی و گردشگری را در منطقه فراهم آورده است.

برای ورود به این منطقه دو راه اصلی وجود دارد مسیر اول که بهترین مسیر دسترسی است جاده بندر امیر آباد، نرسیده به دو راهی لپوزاغمرز به سمت شرق است. مسیر دوم از طریق روستای آشوراده است که در سالهای اخیربه دلیل بالا آمدن سطح آب، رفت و آمد از این مسیر دشوار شده است. در غرب شبه جزیره میانکاله و در نزدیکی محیط بانی مرکزی مهمانسرای محیط زیست وجود دارد که با داشتن مجوزهای لازم می توان در آن اقامت نمود. در روستای زاغمرز هم مردم با در اختیار قرار دادن امکانات محلی اقامتی، مواد غذایی، وسایل نقلیه و... نسبت به ارائه خدمات می پردازند. مناسب ترین زمان مراجعه به میانکاله فصل زمستان است و حتما مجوز و راهنمای آشنا به پرنده نگری منطقه همراه داشته باشید.

منابع:

1. سفر تحقیقاتی تیم شگفتیهای ایران به شبه جزیره میانکاله
2. کتاب اطلس مناطق حفاظت شده ایران، نوشته: علی اصغر درویش صفت، سازمان حفاظت محیط زیست، چاپ راوی، چاپ اول 1385، شابک: 9640304114
3. کتاب پرنده نگری در ایران، نوشته: سعید چراغی و نوشین ساطعی، موسسه طبیعت گردی تمدن زاگرس، چاپ رنگ پنجم، چاپ اول 1389، شابک: 9789640460924
4. کتاب اطلس راههای ایران، گیتاشناسی، چاپ اول: نوروز 1394، شابک: 9789643424480