روستای زیبا و تاریخی کندوان در شمال غربی ایران، در استان آذربایجان شرقی، در فاصله 52 کیلومتری جنوب تبریز و در 20 کیلومتری جنوب شرقی شهر اسکو در دامنه های غربی کوه سهند و در ارتفاع 2400 متر از سطح دریا واقع شده است. این روستا در مختصات 45 درجه و 31 دقیقه طول شرقی و 37 درجه و 48 دقیقه عرض شمالی قرار دارد.

آنچه بیش از همه در روستای کندوان جلب توجه می کند و شهرت جهانی دارد، معماری کم نظیر صخره ای روستاست. روستای کندوان در واقع مجموعه صخره ای مخروطی شکلی است که روستاییان درون آنها را تراشیده و بصورت 117 منزل مسکونی در آورده اند. معماری صخره ای، حاکی از صحنه های مبارزه و جدال انسان با طبیعت و در خدمت گرفتن صخره های طبیعی است. صخره ها از نوعی سنگ آتشفشانی موسوم به توف تشکیل یافته اند. فضای داخل صخره ها که کران نامیده می شود، در قاعده مخروط وسیع تر است و هر چه به راس مخروط نزدیک تر می شویم، از حجم آن کاسته می شود. صخره های کندوان عمدتا دو و در مواردی سه یا چهار طبقه هستند. طبقه اول اکثرا به صورت آغل دامها و طبقات دوم و سوم محل زیست روستاییان هستند و طبقه چهارم معمولا بعنوان انبار مورد استفاده قرار می گیرد.معمولا تنور پخت نان در اتاق اصلی قرار دارد. در کندوان صخره هایی با کاربری عمومی نیز وجود دارد. از آن جمله می توان به حمام قدیمی و مسجد قدیمی روستا اشاره کرد. وسیع ترین کران موجود در روستا کران مسجد است که بوسیله نرده چوبی به دو بخش مردانه و زنانه تقسیم شده است.

کندوان در منطقه ای ییلاقی از رشته کوههای سهند، در دامنه سرسبز سلطان داغی واقع شده است. که مراتع سرسبزش عشایر زیادی را به آن جا می کشاند. مردم این روستا به زبان آذری سخن می گویند و مسلمان و شیعه مذهب هستند. اقتصاد کندوان بر پایه کشاورزی، دامپروری و گردشگری شکل گرفته است.

مجموعه بسیار جالب و دیدنی حیله ور نیز در نزدیکی روستا قرار دارد و ظاهرا اقامتگاه اولیه مردم روستای کندوان بوده است. مطابق نظریه برخی مردم شناسان، قدمت این مجموعه تاریخی به دوره های پیش از میلاد و دوره مهر پرستی (آناهیتا) و حدود 6 هزار سال پیش تخمین زده می شود. پرفسور دیوید رول، باستان شناس مشهور انگلیسی، در سفر به ایران و کشف نخستین مسیر پستی دنیا، قدمت کندوان در این مسیر را یکی از استنادات خود برای نظریه فرود آدم (یکجا نشینی بشر غار نشین و زندگی اجتماعی انسانها) قرار داده است.

آب معدنی کندوان شهرت ملی دارد و اثرات درمانی آن بویژه در درمان بیماران کلیوی موثر و شفابخش است. ییلاق ارشد چمن از تفرجگاه های ممتاز دامنه سهند است که در انتهای دره زیبای کندوان و در بالادست رودخانه کندوان قرار دارد. رمه گردانی و عروسی سنتی، از مراسم ویژه این روستاست. مردم کندوان، از لباس های محلی رایج در نقاط روستایی آذربایجان استفاده می کنند و سوغات معروف آن شامل گیاهان دارویی، عسل، گردو، بادام و صنایع دستی قالی، گلیم، جاجیم و ورنی می باشد که در بازارچه روستایی کندوان به گردشگران عرضه می شود.

دیدار از این روستای شگفت انگیز تجربه ای فراموش نشدنی است. روستای کندوان به امکانات اقامتی و پذیرایی از جمله هتل صخره ای لاله کندوان مجهز شده است.

منابع:

• سفر تحقیقاتی تیم شگفتیهای ایران به روستای صخره ای کندوان
• بروشور روستای کندوان، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی
• روستای کندوان، جاذبه های گردشگری ایران، روزنامه همشهری
• راهنمای ایران سفر، آذربایجان شرقی 1392
• کتاب راهنمای یکصد روستای شگفت انگیز ایران، نوشته حسن زنده دل، نشر ایرانگردان 1388، شابک: 9789646635302