گنبد نمکی جاشک در جنوب شرقی ایران، استان بوشهر، به فاصله 144 کیلومتری جنوب شرقی بندر بوشهر و 55 کیلومتری شهر خور موج، به مختصات E051, 40.099 و N28, 13.519 و ارتفاع قله حدود 1350 متر از سطح دریا واقع است.

وسعت گنبد نمکی حدود 3500 هکتار است و رنگ سفید نمک های گنبد به گونه ای است که از جاده خورموج- دیر به صورت یک کوه برفی زیبا کاملا مشخص است. این گنبد نمکی بسیار زیبا به دلیل جاذبه های زیاد و منحصر به فردش، عروس نمکی کوه های ایران نام گرفته و در سال 1386 به عنوان اثر ملی و طبیعی ثبت شده است.

این گنبد نمکی زیبا، با دارا بودن غارهای شگفت انگیز، آویزهای نمکی فوق العاده، یخچال های نمکی زیبا، بلورهای گل کلمی، تراشه های نمکی خارق العاده، ستون ها و آبشارهای نمکی هر بیننده ای را مجذوب خود می کند. این مجموعه زیبا بهشت عکاسی و محیط مناسبی برای علاقمندان به علم زمین شناسی و ژئوتوریسم است.

تنوع بلورها، تراشه ها، غارها و آویزهای نمکی به قدری زیبا و دلنشین است که بر اساس اشکال آنها، غارها و مسیرها نامگذاری شده اند که برخی از آنها به قرار زیر است:

غار شاخه نبات که قندیل ها و آویزه های نمکی به شکل شاخه نبات از سقف این غار آویزان شده اند. غار انگوری که بلورها و قندیل های نمک به شکل خوشه های انگور سفید از سقف و دیواره های غار آویزان هستند. غار تونلی به شکل تونلی حدود 300 متر و به صورت نعلی شکل می باشد که برای پیمایش آن نیاز به چراغ پیشانی، تجهیزات و راهنما دارد. این غار محل زندگی خفاشهاست. غارهای رنگی و خفاشی به فاصله 300 متری از غارهای شاخه نبات و انگوری قرار دارند.

آبشار نمکی از مناظر بی بدیل و بسیار زیبای گنبد نمکی است. این آبشار در مسیر طبیعی جریان آب گنبد و طی فرود از صخره ای به ارتفاع حدود 10 متر ایجاد شده است. به دلیل تبخیر کامل آب، بلورهای زیبای نمکی در جهت جریان و سقوط آب در دیواره های عمودی صخره شکل گرفته که منظره شگفت انگیزی خلق کرده است.

چشمه های نمکی چشم نواز از دیگر جاذبه های گنبد نمکی هستند. زلال آب آنها و بلوری شدن نمک در حاشیه چشمه ها و در زیر تابش نور خورشید، زیبایی خاص خود را دارند. دره گل کلم دره ای رویایی و زیباست که سطح آن یکدست با نمکی که بصورت گل کلم در جوی آب نمک روان و زلال درآمده، فرش شده است و نمک ها به صورت غنچه هایی کنار هم باز شده و خودنمایی می کنند.

یخچال های نمکی از جاذبه های خاص گنبد نمکی هستند که در سطح شیب دار و حرکت ثقلی توده های نمک و در جهت شیب گنبد بصورت پلکانی تشکیل شده اند و در سطح خود اشکال زیبا و رنگ های متحیرانه ای را بوجود آورده اند. دره های عمیق حاصل از حل شدن نمک ها در مسیر آب، دودکش های جن حاصل از وجود یک قطعه سنگ یا صخره غیر قابل انحلال بر روی نمک ها از دیگر جاذبه های گنبد نمکی هستند که چهره ای بس زیبا، دلنشین و تماشایی را ایجاد کرده اند.

برای مراجعه به این گنبد نمکی از بندر بوشهر، از شهرهای چغادک، خورموج و کاکی گذر کرده و از روستاهای گنخک شیخ و جاشک نیز گذشته، حدود 5 کیلومتر بعد از روستای جاشک در سمت راست جاده به پمپ بنزین می رسید که امکاناتی نظیر سوپر مارکت و سرویس بهداشتی دارد (گنبد نمکی چنین امکاناتی ندارد). حدود یک کیلومتر جلوتر پس از دور زدن به باند روبروی جاده (سمت چپ) مسیر جاده خاکی به سمت گنبد نمکی  مشخص است. مسیر خاکی ناهمواری به طول حدود 3 کیلومتر را باید طی کنید تا به محل پارک خودروها برسید.

برای بازدید از این گنبد نمکی از ابتدای مسیر و کنار پارکینگ مسیر پاکوب مشخصی به سمت آبشار نمک و برخی از غارهای نمکی وجود دارد. پیشنهاد می شود در سفر به استان بوشهر در نیمه سرد سال، حدود نصف روز زمان به همراه راهنمای محلی و یا راهنمای طبیعت گردی آشنا به گنبد نمکی، به دیدن این جاذبه طبیعی زیبا اختصاص دهید.

منابع:

• سفر تحقیقاتی تیم شگفتی های ایران به گنبد نمکی جاشک استان بوشهر
• ماهنامه مهر پارسه، شرکت حامیان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایرانیان، شماره پیاپی 18، فروردین 1397