شهر تاریخی کرمان، مرکز شهرستان و استان کرمان، به فاصله 1064 کیلومتری جنوب شرق تهران، به مختصات E57, 07 و N30, 18 و ارتفاع حدود 1750 متر از سطح دریا قرار دارد. کرمان در منطقه ای کویری و بیابانی واقع است و آب و هوای خشکی دارد. کرمان آنقدر قدیمی است که نامش در اوستا (کتاب مقدس زرتشتیان) آمده است.

بنا و آبادانی شهر کرمان را به دوران انوشیروان نسبت می دهند. کرمان از قدیم تا دوران قاجار دارای چهار دروازه بوده است. پس از فتح شهر کرمان توسط آقا محمد خان قاجار، شهر کرمان قدیم ویران شد و در روزگار فتحعلی شاه، شهر جدید کرمان در شمال غربی شهر قدیم ساخته شد. کرمان در مجاورت کویر لوت قرار دارد و آثار تمدن و زندگی شهر های کویری ایران را به نمایش گذاشته است.

گنبد جبلیه با دیوارهای هشت ضلعی که بنای اولیه آن به پیش از میلاد باز می گردد و نماد شهر کرمان است، در حال حاضر بعنوان موزه کتیبه های شهر کرمان بهره برداری می شود. مجموعه بازارهای سنتی کرمان از جمله بناهای تاریخی کرمان است. بازار وکیل، بازار میدان ارگ توحید، بازار سرتاسری، بازار و چهار سوق گنجعلی خان، بازار نقاره خانه، بازار قلعه محمود، بازار میدان قلعه، بازار مسگری، بازار سراجی، بازار کلاه مالی، بازار زرگری (قیصریه ابراهیم خان)، بازار کفاشها، بازار اختیاری، بازار سرداری، بازار مظفری، بازار عطاری، بازار قدمگاه و... مجموعه بازارهای سنتی شهر کرمان هستند که امکانات و نشانه های بازارهای سنتی ایران از جمله کاروانسرای میرزا حسین، کاروانسرای هنود (هندی ها)، سر در ورودی، چهار سوق، حمام تاریخی و زیبای گنجعلی خان (موزه مردم شناسی)، مسجد وکیل، حمام وکیل (چایخانه سنتی)، کاروانسرای گلشن، مدرسه شیخیه، کاروانسرای سردار، تیمچه محمودی، تکیه، مسجد جامع کرمان، کاروانسرای حاج آقا علی، مدرسه معصومه، آب انبار، کاروانسرا و مسجد چهلستون حاج آقا علی، خانقاه شاه نعمت الله ولی و دروازه گبری را دارا می باشد. مجموعه گنج علی خان کرمان در همین محل در زمان صفویه ساخته شده است و شامل حمام (موزه مردم شناسی)، بازار، مسجد، مدرسه، ضرابخانه (موزه سکه)، و آب انبار علی مردان خان می باشد.

مسجد جامع کرمان، یخدان مویدی، باغ موزه هرندی (موزه باستان شناسی و موزه سازهای سنتی)، آتشکده فعال و موزه مردم شناسی زرتشتیان کرمان، موزه دفاع مقدس، قلعه دختر، بنای سه گنبد مشتاقیه، دیوار شهر قدیم کرمان، امامزاده شاهزاده محمد، قبه سبز و مقبره خواجه اتابک جاذبه های گردشگری شاخص شهر کرمان هستند.

از جاذبه های شاخص گردشگری استان کرمان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

ارگ بم، روستای میمند، کویر لوت و باغ شازده ماهان که در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده اند. محوطه باستانی کنار صندل، شهر قدیم دقیانوس جیرفت، بادگیر چپقی سیرجان، باغ سنگی بلورد، غار ایوب، ارگ راین، شاه نعمت الله ولی و گندم بریان (گرم ترین نقطه ثبت شده بر روی کره زمین)

پسته، زیره، کلمپه، قاووت (قوتو)، حلوا پسته و فالوده کرمانی از معروفترین خوراکی های کرمان هستند. بز قورمه، زیره پلو با مرغ، دیزی سنگی مخصوص، حلیم بادمجان، کشک و بادمجان، شولی، کاچی و نان بورک غذاهای محلی معروف کرمان هستند. وجود معدن مس سرچشمه ( بزرگترین معدن مس روباز جهان) و معدن فیروزه شهر بابک هم غنای صنایع دستی مسی و زیور آلات در این استان را بعنوان سوغات ویژه معرفی می کنند.

شهر و استان کرمان همواره به عنوان یکی از مقاصد اصلی گردشگری ایران به شمار می روند.

منابع:

• سفر تحقیقاتی تیم شگفتی های ایران به شهر و استان کرمان
• کتاب شناخت شهرهای ایران، نوشته عبدالحسین سعیدیان، انتشارات علم و زندگی، چاپ دوم 1383، شابک: 96490052805
• کتاب فیروزه کویر، راهنمای گردشگری استان کرمان، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان، نوروز 1394
• کتاب پیک سفر، نیازمندیهای گردشگری استان کرمان، ستاد اجرایی خدمات سفر استان کرمان، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان، چاپ چهارم بهار 1394
• ماهنامه ایران شناسی و ایران گردی سرزمین من، شماره پیاپی 100، فروردین 1397