لاله های واژگون از گل های نادر دنیا هستند. این گل های وحشی فرصت کوتاهی در اواسط بهار در کوهپایه ها برای رخ نمایی دارند. گرچه این گل زیبا را می توان از منطقه میاندشت در استان خراسان تا لرستان، چهارمحال بختیاری و کوهپایه رشته کوه دنا مشاهده کرد ولی گلستان کوه خوانسار شاید در دسترس ترین مقصد برای دیدن این جاذبه طبیعی باشد. تفرجگاه ملی گلستان کوه خوانسار در منطقه مرکزی ایران، غرب استان اصفهان و حدود 24 کیلومتری شهر خوانسار در مختصات E50,23.985 و N33,9.147 و ارتفاع 2760 متر از سطح دریا واقع است.

در صورت مراجعه از تهران، مسیر حرکت از سه راه سلفچگان به سوی خمین است. 40 کیلومتر به سمت جنوب به شهر کوهپایه ای و سرسبز گلپایگان می رسید و می توانید از کباب لذیذ و معروف گلپایگان بهره مند شوید. از گلپایگان تا خوانسار حدود 32 کیلومتر فاصله است. برای اقامت می توانید در شهر خوانسار اقامت نموده و از سوغات زردچوبه و ادویه معروف آن نیز تهیه کنید. بعد از خوانسار به سوی داران و روستای دره بید رفته و پس از گذر از کنار دریاچه سد در سمت راست ، سردر تفرجگاه ملی گلستان کوه خوانسار نمایان خواهد شد.

برخی مردم محلی آن را به نام ((اشک سیاوش)) و بعضی به نام ((اشک مریم)) می شناسند. که برگرفته از افسانه ای است مربوط به پهلوان اسطوره ای ایران باستان که می گویند جایی که خون ((سیاوش)) اولین بار بر زمین ریخت ((پرسیاوش)) رویید. گل لاله سرخ رنگی که شاهد این اتفاق بود، سر به زیر انداخت و بر بی گناهی سیاوش گریست. بعد از آن این گل به همان حالت مشغول گریستن ماند و ((لاله واژگون)) نام گرفت. لاله واژگون را به خاطر شبنم صبحگاهی که رویش می نشیند اشک مریم نیز می گویند. این لاله ها به شکل زنگوله هایی با رنگ های سرخ، نارنجی و زرد جلوه گری می کنند. این گل در ارتفاع بالاتر از 500 متر و بیشتر در دشت های صخره ای می روید و ساقه اش حدود 120 سانتی متر است.

گفته می شود این گیاه نخستین بار در قرن 16 میلادی به وسیله جهانگردان اروپایی از ایران به اتریش برده شد و در باغ های خاندان سلطنتی و ثروتمندان پرورش یافت و از قرن 19 میلادی کشت آن در هلند هم رایج شد.

گرچه لاله واژگون، بخصوص پیاز آن سمی است اما افراد محلی از این گیاه برای درمان رماتیسم، درد سینه، درد دندان، سرفه، آسم و برونشیت استفاده می کنند. با این حال، خواص درمانی این گیاه هنوز مورد بررسی کامل قرار نگرفته است.

پیشنهاد می شود در فصل بهار و با هماهنگی و اطلاع از غنچه کردن این گلهای زیبا برای دیدن این جاذبه طبیعی به این محل و یا سایر مناطق رشته کوه دنا مراجعه نمایید.

منابع:

• سفر تحقیقاتی تیم شگفتیهای ایران به تفرجگاه ملی گلستان کوه خوانسار
• مقاله افسانه لاله های واژگون، صفحات 11، 12 و 13 ماهنامه جاده سبز، سال یازدهم، خرداد 1394، شماره 115 قسمت گشت و گذار