غار کرفتو در قلعه ای به همین نام در شمال غربی ایران، شمال استان کردستان، 46 کیلومتری جنوب غربی شهر تکاب به سمت سنندج، 5 کیلومتری غرب روستای یوزباش کندی دراوبات دیواندره، بین دیواندره و سقز و در مختصات E46,52.627 و N36,19.882 و ارتفاع 2000 متر از سطح دریا واقع است.

دهانه غار در ارتفاع 15 متری یک دیواره سنگی عمودی قرار گرفته است. زیر دیواره یک چشمه آب دائمی وجود دارد. این موقعیت ویژه موجب شده که غار بعنوان یک دژ دفاعی و سکونتگاه در روزگار باستان استفاده شود و در آن امکاناتی مانند تعدادی اتاق، راهرو، پنجره، در و انبار ایجاد کنند. این امکانات همگی مشرف به دره و در اطراف دهانه طبیعی غار و در سه طبقه مرتبط به هم ساخته شده اند.

تغییرات ایجاد شده در غار باید به دوران میتراییسم و مهرپرستی مربوط باشد و احتمالا در دوره مادها ایجاد شده است و در دوره اشکانی و حدود قرن 300 پیش از میلاد معبد معروف ((هراکلیس)) بوده و اهمیت و اعتباری داشته است. بر روی دیوار یکی از طاق های آن نام هراکلیس خدای یونانی با حروف یونانی منقوش و حک شده است که در زیر آن، در اتاق سوم، نقش اسب سواری دیده می شود که آهو شکار می کند. این شکل یادگار فتوحات گودرز اشکانی و تسلط این پادشاه بر مهرداد، پادشاه ارمنستان است.

غار کرفتو حاصل فعالیت و نفوذ چشمه ای ماگمایی است که با اسید همراه خود کلیه آهک های مسیر را حل کرده و به بیرون فرستاده است.

طول مسیر اصلی غار بدون احتساب شعبه های فرعی و زیر زمین حدود 600 متر است. غار از دو بخش طبیعی و دست کند ساخته شده است. ساکنان غار با کندن تنوره ای به مجرای چشمه زیر غار دست یافته و محلی برای ذخیره و تامین آب داشته اند تا بتوانند مدتهای دراز بدون تحمل تشنگی هر محاصره ای را تحمل کنند.

غار جاذبه باستان شناختی فراوانی دارد. بخش طبیعی آن وسیع است و زیبایی های درونی و بیرونی فراوان و منحصر به فردی دارد.

غار کرفتو یکی از زیستگاه های مهم خفاش هاست. توده های به هم آویخته خفاش ها همراه با سر و صدای سوت مانند آنها جالب توجه است. تپه های قهوه ای رنگ درون غار حاصل فضله اندازی آنهاست که در سراسر غار پراکنده اند.

در حال حاضر این غار تحت نظارت سازمان میراث فرهنگی استان کردستان مورد حفاظت قرار گرفته و بعنوان یک مجموعه گردشگری باستان شناسی، تاریخی و زمین شناسی بهره برداری می شود. در بازدید از سراسر غار هیچ مشکل، مانع و خطری وجود ندارد. غار کرفتو اینک به یک جاذبه گردشگری تبدیل شده و با نور پردازی به تمامی بخش های آن یک مکان بسیار تماشایی برای بازدید است.

پیشنهاد می شود در سفر به شمال غرب ایران از این جاذبه طبیعی-باستانی دیدن نمایید. در دیدار از غار حتما راهنمای طبیعت گردی و چراغ قوه همراه داشته باشید.

منابع:

• سفر تحقیقاتی تیم شگفتیهای ایران به غار کرفتو
• کتاب غارهای ایران، نوشته مصطفی سلاحی، نشر نی، چاپ اول1387، شابک: 9643129616
• کتاب راهنمای غارهای ایران، نوشته حسن زنده دل، نشر ایرانگردان، چاپ 1387، شابک: 9789646635425