مجموعه کاخ گلستان که در تهران میدان پانزده خرداد ( میدان ارگ سابق) واقع شده یادگاری بجای مانده از ارگ تاریخی تهران است. بنیاد ارگ تاریخی تهران به دوره صفویه و زمان شاه طهماسب اول باز می گردد. ارگ سلطنتی در دوره قاجار به محل دربار و سکونت سلاطین قاجار اختصاص یافت.

گفتنی است که ناصرالدین شاه در دوران حیات خود تغییرات بسیاری در مجموعه کاخ گلستان ایجاد کرد. در بیش از یک سوم فضای ارگ دارالحکومه و محل سکونت شاه قرار داشت. این منزلگاه همانند خانه های سنتی ایران دارای دو بخش بیرونی و اندرونی بود. بخش بیرونی شامل دو قسمت یعنی حیاط دارالحکومه یا دیوانخانه و باغ مربعی شکلی به نام باغ گلستان بود. حیاط تخت مرمر یا دارالحکومه مقر بر تخت نشستن شاه و برگزاری بارعام و محل حکومت بود. فضای باغ گلستان که اندرون شاهی نام داشت به ملاقاتهای خصوصی، مراسم و برنامه های خانوادگی اختصاص می گرفت. شمس العماره که اولین ساختمان چند طبقه در ایران است و معماری آن بنا به دستور ناصرالدین شاه صورت پذیرفت از جمله بناهای بنام و شاخص همین مجموعه است.

این مجموعه به لحاظ قدمت و هنربیانگر ذوق، سلیقه، فرهنگ معماری و زندگی شاهانه قرون گذشته ایران دارای اهمیت است. زیبایی این بنا در حدی بوده است که در دوران پهلوی نیز برای مراسم تشریفات از جمله تاج گذاری رضا شاه پهلوی و محمد رضا شاه پهلوی از این کاخ استفاده شده است. از جمله کاخها و دیگر مراکز این مجموعه می توان به تالار سلام ( محل تاجگذاری محمد رضا شاه پهلوی) تالار برلیان، تالار آینه، تالار ظروف، تالار عاج، تالار الماس، شمس العماره، خلوت کریمخانی، ایوان تخت مرمر ( محل تاجگذاری رضا شاه پهلوی) حوضخانه، نگارخانه، موزه مخصوص، عمارت بادگیر، عکاسخانه، چادرخانه و کاخ ابیض ( موزه مردم شناسی) اشاره نمود. که هر یک به تنهایی جای معرفی و توضیح دارند.

این مجموعه بصورت دائم و یا در مناسبتهای ویژه برگزار کننده موزه ها و گالری های مختلفی از جمله نقاشی های قدیمی، عکسهای قدیمی، هدایای پادشاهان، لباس و فرهنگ اقوام ایرانی، لوازم و صنایع دستی و صنعتی قدیم و همچنین رسم و رسوم سنتی از جمله آواز و موسیقی، رقص محلی و صنایع دستی و گردشگری استانهای مختلف سراسر کشور نیز می باشد. پیشنهاد می شود برای دیدن آن یک روز کامل بدان اختصاص یابد که حدود نصف آن پیاده روی در محوطه ها و دیدن آثار هنری معماری، تاریخی و موزه های آن می باشد.