پارک ملی تندوره در شهرستان درگز واقع در شمال استان خراسان رضوی و نزدیک مرز کشور ترکمنستان در مختصات: E058,51.805 و N37,23.611 و ارتفاع 1000 تا 2600 متر در مساحتی به وسعت 35540 هکتار، با صخره های عظیم و پرتگاههای عمیق منطقه ای کوهستانی از رشته کوههای کپه داغ است.

متوسط بارندگی در پارک ملی تندوره 370 میلیمتر و دمای سردترین و گرمترین ماهها به ترتیب 2.5 و 26 درجه سانتیگراد است و از اقلیم های مدیترانه ای گرم تا نیمه خشک معتدل برخوردار است. بخش کوچکی از پارک دارای پوششهای درختی و درختچه ای با گونه های بادام، آلبالو، زرشک، ارس و انجیر وحشی است. پارک ملی تندوره دارای پوشش مرتعی غنی و متراکمی به ویژه در دامنه های شمالی و غربی است. گونه های اصلی این مراتع عبارتند از: درمنه، گون، خارشتر، علف بره، چمن گندمی کرکدار، زعفران، باباآدم، باریچه، آنقوزه، موسیر، کرکو، دم عقرب، بومادران، گل گندم شیری، فرفیون، عروس سنگ خراسانی، کرفس باتلاقی و انواع گندمیان است. دامنه کوهها بویژه بلندی های میانی پارک، کوهپایه ها و شیب های رو به آفتاب پوشیده از درمنه همراه با انواع گونه های علفی و همچنین جنگل های ارس است و شیب های تند دارای پوشش تنکی از درختچه ها و درختانی همچون درختچه های گوجه وحشی، آلبالوی وحشی، شیر خشت و زرشک است.

از گونه های مهم جانوری این پارک می توان پلنگ، قوچ و میش اوریال، بز و پازن، گربه وحشی، روباه معمولی، سمور سنگی، رودک، سنجاب زمینی، گربه پالاس، گربه جنگلی، گربه وحشی، گراز، گرگ، هما، عقاب طلایی، عقاب دشتی، عقاب شاهی، دال، کرکس، قرقاول، کبک، تیهو، انواع کوکر، کورکور سیاه، قرقی، سارگپه پا بلند، لیل، دلیچه، جغد، مرغ حق، شبگرد بلوچی، بادخورک، زنبور خوار، هدهد، چکاوک طوقی، پیپت خاکی، سنگ چشم دم سرخ، بلدرچین، کبوتر کوهپایه، چکاوک، سهره، زردپر، گنجشک خاکی، کلاغ گردن بور، الیکایی، توکای سیاه، انواع سسک، دم جنبانک ابلق و... که تاکنون 76 گونه پرنده در این منطقه شناسایی شده اند. همچنین مار کبری، افعی معمولی، افعی شاخدار و لاک پشت مهمیز دار را بر شمرد. جمعیت پلنگ و مارها در این پارک بسیار چشمگیر است. پلنگ این منظقه بزرگ ترین پلنگ جهان است.

وجود دره سرسبز و زیبای چلمیر، صخره های عظیم، چشم اندازهای حیرت انگیز، تنوع زیستی زیاد و راههای دسترسی مناسب، زمینه فعالیتهای گردشگری، علمی و پژوهشی را در پارک فراهم کرده است. این منطقه به دلیل داشتن ارزشهای بالای زیستی، بوم شناختی و فرهنگی به عنوان ذخیره گاه زیست کره از طرف یونسکو معرفی شده و به عنوان یکی از مناطق مهم پرندگان (IBA) انتخاب شده است.

اخذ مجوز از محیط زیست و همراهی راهنمای محلی برای مراجعه به این پارک ملی لازم است. همچنین در هنگام مراجعه به این پارک ملی می توانید از سایر جاذبه های منطقه از جمله دیدنیهای شهرستان درگز، بازار مرزی گمرک لطف آباد، باجگیران و دره شمخال نیز دیدن فرمایید. برای اقامت نیز در شهر درگز و یا با هماهنگی از 6 پاسگاه محیط بانی با سرمحیط بانی چهل میر می توان استفاده نمود.

منابع:

• سفر تحقیقاتی تیم شگفتیهای ایران به پارک ملی تندوره
• کتاب اطلس مناطق حفاظت شده ایران، نوشته: علی اصغر درویش صفت، سازمان حفاظت محیط زیست، چاپ راوی، چاپ اول 1385، شابک: 9640304114
• کتاب پرنده نگری در ایران، نوشته سعید چراغی و نوشین ساطعی، موسسه طبیعت گردی تمدن زاگرس، چاپ رنگ پنجم، چاپ اول 1389، شابک: 9789640460924