آبشار زیارت به فاصله 5 کیلومتری جنوب روستای زیارت، از توابع شهرستان گرگان در استان گلستان، به فاصله 11 کیلومتری جنوب ناهار خوران و 19 کیلومتری جنوب شهر گرگان، در منطقه سرسبز مسیر جاده ناهار خوران و یکی از شاخه های رودخانه خاصه زیارت به نام شاخه آبشار، به مختصات E54, 27.914 و N36, 40.414 و ارتفاع حدود 1500 متر از سطح دریا واقع است.

آبشار دو قلوی زیارت که آبشار انزوان نیز نامیده می شود، حدود 16 متر ارتفاع دارد و به داخل حوضچه ای فرو می ریزد. آبشارها در انتهای دره ای باریک و کوتاه که توسط درختان بلند جنگلی احاطه شده است، در فضایی فرح بخش از فراز صخره ای مملو از گل و گیاه قرار دارند.

برای دسترسی به آبشار لازم است از شهر گرگان به سمت شرق و مسیر جاده مشهد رفته و بلافاصله در سمت جنوب وارد جاده ناهار خوران شده و سپس مسیر جاده کوهستانی آسفالتی را از میان جنگل های سرسبز طی نموده تا پس از گذر از منطقه ناهار خوران، به روستای زیارت برسیم. از روستای زیارت و پس از عبور از کنار امامزاده عبدالله، حدود پنج کیلومتر مسیر خاکی کوهستانی با چشم اندازهای زیبا را باید طی کنیم تا به محل پارکینگ خودروها در نزدیک آبشار زیارت برسیم. پس از طی حدود 200 متر پیاده روی و عبور از روی سه پل بر روی دره زیبای رودخانه، در انتهای دره به آبشار دو قلوی زیارت می رسیم.

روستای زیارت در دامنه شمالی رشته کوه البرز، در درون دره قرار دارد و کوه های بلند کولی چال، لندی کوه و سروان سر تلنبار از جهات شرق، غرب و جنوب روستا را احاطه کرده اند. روستای کوهستانی زیارت از سطح دریا حدود 1180 متر ارتفاع دارد. این روستا تحت تاثیر اقلیم دامنه های البرز شمالی، در بیشتر ایام سال، آب و هوای معتدل کوهستانی دارد.

روستای زیارت از قدمتی طولانی برخوردار است و در وقف نامه های کهن، به تاریخ 989 هجری قمری به قلعه ها و آبادی های این منطقه اشاره شده است. بنای بقعه امامزاده عبدالله از آثار تاریخی و مذهبی روستاست. مردم روستا به زبان فارسی مرکب از کلمات گیلکی سخن می گویند و مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.

درآمد اکثر مردم روستای زیارت از فعالیت های زراعی، باغداری و دامداری تامین می شود. گروهی از مردم در بخش خدمات، صنایع دستی و گردشگری اشتغال دارند. عمده محصولات زراعی روستا شامل گندم، جو، سیب زمینی و سیفی جات است. فندق و گردو از مهم ترین محصولات باغی و سردرختی روستای زیارت است. گوشت و انواع فرآورده های لبنی مانند شیر، کره، پنیر، ماست و کشک از محصولات دامی روستاست و تولید و پرورش طیور خانگی و عسل از دیگر فعالیت های مردم این روستاست. شهرت پنیر زیارت که نوعی پنیر لطیف و کم نمک است و طرفداران زیادی دارد در این روستا به صورت طبیعی و سنتی تولید می شود، زبانزد خاص و عام است. تولید صنایع دستی مانند جاجیم، گلیم، کیف دستی، لباس پشمی، شلوار پشمی، ساق بند، شال و کلاه پشمی در روستا رواج دارد.

معماری روستا در بافت قدیم بسیار فشرده و متراکم، معمولا در دو طبقه با سقف شیروانی و دیوارهای گلی ساخته شده اند. مصالح به کار رفته در این بافت، بیشتر گل، خشت و چوب است. در بافت دیگر، واحدهای مسکونی به وسیله پرچین، چپر و یا حصار از یکدیگر جدا شده اند. سقف این خانه ها شیروانی و مصالح به کار رفته در آن ها آجر، سیمان، گچ و فولاد است. بافت سوم، شامل خانه های ویلایی با مالکیت مردم شهرهای گرگان، تهران، مشهد و دیگر نقاط ایران است که در حاشیه شمالی روستا امتداد یافته اند. این ویلاها به سبک جدید، مدرن و با مصالح مهندسی ساخته شده اند.

روستای ییلاقی زیارت در تمامی فصول سال جاذبه های طبیعی منحصر به فرد و جالب توجهی دارد. رودخانه خاصه رود، آبشار دو قلوی انزوان (زیارت)، آبشار خلی دره یا جول دره، چشمه های آبگرم، منطقه جنگلی ناهارخوران، امامزاده عبدالله و آرامگاه باباقنبر از جاذبه های گردشگری منطقه روستای زیارت هستند.

ارتفاعات پیرامون روستا از انواع گیاهان و درخت های جنگلی مانند ممرز، راش، افرا، توسکا، ملچ و بلوط پوشیده شده است. جنگل های سوزنی برگ ییلاقی تاتوره، چشم اندازهای بی نظیری در اطراف روستا پدید آورده اند.

کلنگ بازی (با چوب)، توپ بازی سنتی و گردو بازی که در ایام معینی از سال برگزار می شوند، انواع بازی ها و ورزش های بومی روستا را تشکیل می دهند.

لباس محلی زنان روستا شامل دامن چین دار و کوتاه، پیراهن، نیم تنه یا جلیغه با طرح ها و رنگ های شاد و نیز کلاه (زیر روسری) و روسری رنگارنگ است که با انواع پولک های رنگی و زیورآلات تزیین می شوند.

غذاهای محلی آبگوشت، انواع کباب، خورشت و آش در روستا تهیه و مصرف می شوند. مصرف انواع مواد لبنی مانند شیر، پنیر، ماست و کره همراه با انواع نان محلی نیز رواج دارد.

آبشار روستای زیارت و پارک جنگلی ناهار خوران گرگان از جاذبه های اصلی گردشگری استان گلستان و مسیر مشهد به شمال و تهران است که بویژه در بهار و تابستان گردشگران زیادی را به این منطقه جذب می کند. پیشنهاد می شود در سفر به استان گلستان و شهر زیبای گرگان، بویژه در فصل بهار از آبشار دو قلو و روستای زیارت بازدید نموده و از طراوت و سرسبزی طبیعت منطقه و همچنین سوغات و صنایع دستی نساجی، نان محلی، لبنیات و بخصوص پنیر زیارت حتما بهره مند شوید.

منابع:

• سفر تحقیقاتی تیم شگفتی های ایران به آبشار و روستای زیارت گرگان
• کتاب راهنمای گردشگری روستاهای ایران 4، استان های گیلان، مازندران، گلستان و خراسان شمالی، نوشته حسن زنده دل و دستیاران، انتشارات ایرانگردان، چاپ اول 1386، شابک: 9789646635791
• کتاب آبشارهای ایران، نوشته مجید اسکندری، انتشارات ایرانشناسی، چاپ اول 1397، شابک: 9786008351160
• کتاب راهنمای گردشگری شمال سبز ایران، نوشته حمید اعلمی، انتشارات شهریاری، چاپ اول زمستان 1393، شابک: 9786007074107
• بروشور گلستان نگارستان ایران، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گلستان
• بروشور جاذبه های گردشگری استان گلستان، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گلستان