شهر باستانی استخر در استان فارس، شهرستان مرودشت، در 7 کیلومتری شمال تخت جمشید، 65 کیلومتری جنوب پاسارگاد، 2.5 کیلومتری شرق نقش رستم، 1.5 کیلومتری جنوب نقش رجب، در دره عریضی بین جلگه های خضرک و مرودشت و دامنه های شمالی کوه رحمت به مختصات E52, 54.703 و N29, 58.745 و ارتفاع حدود 1630 متر از سطح دریا قرار دارد.

آثار بجای مانده از این شهر شامل دروازه سنگی، ستون ها و دیوارهای سنگی است که به عهد هخامنشی تعلق دارد. همچنین در این شهر بقایای بناهای اشکانی، ساسانی و بناهای اسلامی و آثار قرون اولیه هجری کشف شده است. شواهد نشان می دهند از دوران هخامنشیان تا قرن پنجم هجری، حوادث بی شماری بر این شهر گذشته است. در عهد قدیم، حدود شهر استخر از جانب شرق و غرب را چند فرسخ ذکر کرده اند که به نظر می رسد بخشی از ویرانه های این شهر هنوز در زیر خاک پنهان باشد. محیط شهر استخر 8 تا 9 کیلومتر تخمین زده شده است. بنابر همین شواهد، می توان پنداشت که استخر دوران هخامنشی در محلی بیرون از محوطه ای باشد که اینک به نام تخت طاووس معروف است.

رودخانه فراواب یا پرواب (پلوار یا سیوند کنونی) از شمال غربی شهر گذشته، شهر را سیراب می ساخته و سپس به جلگه مرودشت می ریخته است.

بر اساس خرده سفال های منقوش کشف شده، نخستین استقرار در این محل به هزاره چهارم پیش از میلاد می رسد. در دوره اشکانی آتش مقدس در آتشکده آناهیتا در استخر فروزان بود و ساسان، یکی از روحانیان آن عصر، ریاست این پرستشگاه را بر عهده داشت. در دوران ساسانیان، هرچند اردشیر پایتختی جدید به نام اردشیر خوره نزدیک فیروز آباد فعلی بنا کرد و تیسفون مرکز اداری امپراطوری ساسانیان شد، اما استخر به مثابه محل سنتی خاندان ساسانی باقی ماند و از اهمیت بسیاری برخوردار بود. در این دوران حصاری محکم با برج هایی در اطراف از شهر محافظت می کرده و دور تا دور حصار را نیز خندقی در بر می گرفته است. در جنوب شرقی شهر بقایای این خندق به چشم می خورد.

پیشنهاد می شود در سفر به استان فارس و شهرستان مرودشت، ضمن بازدید از تخت جمشید، پاسارگاد، نقش رستم و نقش رجب، از بقایای شهر باستانی استخر نیز بازدید داشته باشید.

منابع:

  • سفر تحقیقاتی تیم شگفتی های ایران به شهر باستانی استخر (تخت طاووس)
  • کتاب مجموعه راهنمای جامع ایرانگردی (14) استان فارس، نوشته حسن زنده دل و دستیاران، نشر ایرانگردان، چاپ اول: بهار 1377، شابک: 9646635063
  • کتاب شناخت شهرهای ایران، نوشته عبدالحسین سعیدیان، انتشارات علم و زندگی، چاپ دوم 1383، شابک: 96490052805

قدرت گرفته از CComment