نقش برجسته آنوبانی نی در غرب ایران، استان کرمانشاه، شهرستان سرپل ذهاب، خروجی شمالی شهر سرپل ذهاب به سمت آبشار پیران، بر روی سینه کوه، به مختصات E45, 52.127 و N34, 27.761 و ارتفاع حدود 440 متر از سطح دریا قرار دارد.

نقش برجسته آنوبانی نی تصویر آنوبانی نی پادشاه لولوبی با ریشی بلند و مربع شکل و کلاهی مدور و دامن ریش دار با کمربندی کارد زده و کفش صندل دیده می شود. شش اسیر تخت او را حمل می کنند و شاه نیز یک پای خود را بر روی سینه دشمن شکست خورده قرار داده است. در یک دست کمان و در دست دیگر تبری دارد و در مقابل او ایزد بانو نی نی ((ایشتار)) با کلاهی بلند بر سر و جامه ای بلند بر تن حجاری شده است. به طوری که در یک دست او دو اسیر به بند کشیده شده و در دست دیگر حلقه قدرت را به شاه هدیه می دهد. کتیبه ای به زبان اکدی در پایین و سمت راست وجود دارد که به معرفی این نقش می پردازد و با توجه به این کتیبه، تاریخ نقش را به 2200 قبل از میلاد مربوط به قوم لولوبی نسبت می دهند.

متن کتیبه بدین شرح است: آنو پادشاه لولبوم تصویر خویش و تصویر نی نی را  بر کوه بادیر نقش کرد. آنکس که این لوح را محو کند به نفرین و لعنت آنو، آنونوم، بل، بلیت، رامان، ایشتار، سین و شمش گرفتار باد و نسل او بر باد رواد.

به گفته برخی باستان شناسان و پژوهشگران، داریوش اول هخامنشی با الهام از این سنگ نگاره، دستور به حجاری نقش برجسته بیستون داد. در سال 1840 میلادی (1218 هجری شمسی) ((پاسکال گوست)) نقاش، معمار و خاورشناس فرانسوی طرحی از این سنگ نگاره کشید که کمک زیادی در فهم آن کرد.

سرزمین ((لولوبی)) یکی از قدیمی ترین سرزمین های باستانی ایران بود که اقوام آن حدود پنج هزار سال پیش، در غرب ایران زندگی می کردند. به گفته باستان شناسان، احتمالا این اقوام در محدوده ای میان شهر ((زور)) در عراق تا ((سرپل ذهاب)) در ایران ساکن بوده اند. نقش برجسته فرمانروای لولوبی به نام ((آنوبانی نی)) در سرپل ذهاب، مهم ترین یادگاری بجای مانده از این سرزمین است. قدیمی ترین نقش برجسته ایران که در آن، فرمانروای لولوبی در کنار یک ایزدبانو و همراه اسرای جنگی نشان داده شده است.

سنگ نگاره آنوبانی نی بر سینه کوهی به ارتفاع 35 متر حجاری شده است. در پایین نقش برجسته آنوبانی نی، نقش برجسته یکی از حاکمان اشکانی دیده می شود که در کنارش کتیبه ای به خط پهلوی نوشته: ((این پیکر گودرز شاه بزرگ پسر گیو)). در کوه مقابل این دره نیز دو نقش برجسته دیگر به چشم می خورد که اطلاعات دقیقی از آنها در دست نیست.

سنگ نگاره آنو بانی نی در انتهای خیابان معلم، واقع در شمال شهر سرپل ذهاب در ابتدای جاده آبشار و روستای پیران بر روی صخره ای به نام میان کل و پشت یک مدرسه دخترانه واقع شده است. سرپل ذهاب در غرب شهر کرمانشاه واقع است. پیشنهاد می شود در سفر به غرب ایران و استان کرمانشاه، حتما از این جاذبه گردشگری منحصر به فرد فرهنگی تاریخی ایران بازدید نمایید. در سفر به این منطقه می توانید از آبشار پیران نیز بازدید نمایید.

منابع:

• سفر تحقیقاتی تیم شگفتی های ایران به نقش برجسته آنوبانی نی
• کتاب جاذبه های تاریخی و گردشگری استان کرمانشاه، نوشته علیرضا مرادی بیستونی، انتشارات طاق بستان، چاپ اول 1391، شابک: 9789645102720
• کتاب جاذبه های تاریخی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه، روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه
• ماهنامه ایران شناسی و ایران گردی سرزمین من، شماره پیاپی 100، فروردین 1397
• نقشه راهنمای شهر سرپل ذهاب، شهرداری سرپل ذهاب