دریاچه ارومیه در شمال غربی ایران واقع است و در امتداد شمالی-جنوبی مرز طبیعی دو استان آذربایجان غربی و شرقی را تشکیل می دهد. موقعیت دریاچه از 37 درجه و 5 دقیقه تا 38 درجه و 7 دقیقه شمالی و از 44 درجه و 59 دقیقه تا 45 درجه و 57 دقیقه طول شرقی است و 1278 متر از سطح آبهای آزاد ارتفاع دارد.

دریاچه ارومیه که بزرگترین آب گیر داخلی و مهم ترین دریاچه دایمی داخلی ایران به شمار می آید، به طول 140 کیلومتر و عرض مابین 15 تا 50 کیلومتر است. مساحت دریاچه حدود پنج هزار کیلومتر مربع است که در اواخر بهار بر وسعت آن افزوده و در فصلهای کم آبی و خشک سالی ها از وسعت آن کاسته می شود. عمق متوسط دریاچه 6 متر است و عمیق ترین نقطه آن با 13 متر ژرفا در شمال غربی دریاچه قرار دارد. حجم کلی آب دریاچه را تا 37 میلیارد متر مکعب برآورد کرده اند.

دریاچه ارومیه در فصل زمستان هوای بسیار سرد و در تابستان هوای معتدل متمایل به گرم دارد. در حالی که حداقل درجه حرارت هوا در فصل زمستان به 35 درجه زیر صفر نیز می رسد، در تابستان ها حرارت هوا تا 35 درجه بالای صفر نیز ثبت شده است.

دریاچه ارومیه پس از "بحر المیت" شورترین دریاچه جهان است. شوری آب دریاچه به حدی است که هرگز در زمستان یخ نمی بندد و هیچ گونه ماهی قادر به ادامه زندگی در آن نیست. تنها نوعی جلبک شور پسند در آن زیست می کند. این دریاچه دارای جمعیت قابل توجهی میگوی آب شور به نام آرتمیاست که برای پرندگان حائز اهمیت است. در سواحل و جزایر این دریاچه نیز گونه هایی از نی و درختچه های شور پسندی همچون گز دیده می شوند.

آب دریاچه در شرایط عادی صاف و روشن است. لجن دریاچه که در واقع ترکیبی از مواد آلی و املاح است، برای معالجه برخی بیماریها بویژه بیماریهای پوستی مفید است.

دریاچه ارومیه 56 جزیره کوچک و بزرگ با سواحل گسترده مردابی دارد که بزرگترین آنها کبودان است. این دریاچه یکی از زیست بوم های طبیعی و مهم و یکی از 59 ذخیره گاه طبیعی مهم زیست جهان است، که بعنوان ذخیره گاه بیوسفری جهان در سازمان جهانی یونسکو، بعنوان یکی از اصلی ترین تالابهای بین المللی در فهرست تالاب های بین المللی جهان در سوییس ثبت شده است و در حال حاضر تحت حمایت سازمان محیط زیست آذربایجان غربی محافظت می شود.

باتلاق های جنوبی دریاچه از مراکز مهم پرورش گاو میش است. همچنین دریاچه زیستگاه دایمی و موقت گروه زیادی از پرندگان زیبا و برخی گونه های کمیاب است و محل مناسبی برای پرنده نگری می باشد.

زیباییهای طبیعی ساحل و جزیره ها، هوای معتدل و مرطوب، سنگ های نمکی ساحل دریاچه، غروب زیبای آن و وجود شرایط مناسب برای انجام ورزش ها و تفریحات آبی، این دریاچه را به یکی از مراکز مهم گردشگری ایران تبدیل کرده است.

پیشنهاد می شود در سفر به منطقه شمال غربی ایران، در فصل تابستان، حتما از این جاذبه طبیعی دیدن فرمایید. امکانات اقامتی متنوعی در شهرهای پیرامون دریاچه از جمله شهر ارومیه و مجتمع باری برای بازدید کنندگان فراهم است. همچنین پیشنهاد می شود از فرهنگ، غذاهای محلی و سوغات منطقه آذربایجان نیز بهره مند شوید.

منابع:

• سفر تحقیقاتی تیم شگفتیهای ایران به دریاچه ارومیه
• کتاب دریاچه ها، نوشته دکتر نسرین احمدیان شالچی، موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول 1389، شابک: 9789649714004
• کتاب راهنمای دریاچه های ایران، نوشته حسن زنده دل، نشر ایرانگردی 1387، شابک: 9789646635456
• کتاب پرنده نگری در ایران، نوشته سعید چراغی و نوشین ساطعی، چاپ رنگ پنجم، چاپ اول پاییز 1389، شابک: 9789640460924