شهر میبد مرکز شهرستان میبد از شهرستان های استان یزد، به فاصله 56 کیلومتری شمال غربی شهر یزد، 8 کیلومتری شهر اردکان، 550 کیلومتری جنوب شرق تهران، در مسیر بزرگراه تهران- بندر عباس و شاهراه تاریخی ری- کرمان، در حاشیه کویر مرکزی ایران، به مختصات E32, 14 و N54, 01 و ارتفاع 1090 متری از سطح دریا واقع است.

شهر کهن و باستانی میبد نمونه یک شهر تاریخی کامل ایران است که اغلب المان های مهندسی و نمادهای شهرهای کهن ایران را در خود جای داده و تا به امروز حفظ نموده است. وجود برج و بارو، حصار، دیوار دفاعی، دروازه، خندق، قلعه، کاروانسرا، چاپارخانه، قنات، یخچال، آب انبار، کبوترخانه، بادگیر، منارجنبان، مسجد آدینه (جامع)، منبر، مدرسه تاریخی، آسیاب، پل، دربند، بافت تاریخی، خانه های تاریخی، حسینیه، حمام، باغ، کتیبه سنگی، معماری و صنایع دستی مخصوص در این شهر و شهرستان گواهی بر این مدعاست.

بنیاد ساخت شهر میبد بنابر نقشه منظم مستطیل شکل با محورهای اصلی متقاطع و فرم چلیپایی که توسط حصار و خندق دربر گرفته شده و شاهراه های آن به چهار دروازه می رسد، به دوران ساسانیان باز می گردد. در هنگام پی ریزی شهر ساسانی، کهن دژ ((نارین قلعه)) و دو قسمت از آبادی های قدیمی تر (مرکز میبد و محل کوچک) که در پیرامون کهن دژ بوده اند، در چهار دیواری شهر جا گرفت. از نارین قلعه تا رباط (دیوار جنوبی) از رباط تا باغ شاهی (دیوار غربی) از انتهای باغ شاهی تا دروازه کوچک (دیوار شمالی) و از آنجا باز تا نارین قلعه دیوار شرقی محدوده شهر ساسانی میبد بوده است. این مجموعه خندق ها و برج و باروهای گرد شهر و کلیه موسسات شهری که درون آن قرار می گرفت، در قدیم به نام شارستان (شهرستان) خوانده می شد. وسعت محوطه شارستان قدیم میبد حدود یک میلیون متر مربع می باشد که در مقایسه با سایر شهرهای ساسانی قابل توجه است. در گذشته بیست و چهار ولایت تابع شهر میبد بوده اند. سکه های بازمانده از دوره پوراندخت ساسانی در میبد ضرب می شده است.

برخی بنای شهر را به یک شخصیت نظامی دوران ساسانی به نام میبد نسبت داده اند. بر اساس روایتی دیگر از دوران قباد، گفته می شود که نام میبد ابتدا موبد بوده و به مرور زمان به میبد تغییر یافته است.

از جاذبه های گردشگری شهر میبد می توان به کهن دژ نارین قلعه، یخچال خشتی میبد، مسجد جامع، مجموعه کاروانی شاه عباسی، آب انبار، چاپارخانه (موزه پست)، بافت قدیم، خانه سالار، دیوار دفاعی شهر میبد، برج و بارو، قلعه تاریخی مهرجرد، قلعه بارجین، خانه هوشمند (موزه فرهنگ)، مدرسه مظفریه، مدرسه عتیق، موزه مردم شناسی میبد، موزه زیلو و پلاس میبد، موزه سفال و سرامیک میبد، شهرک صنایع دستی خورشید خانم، برج کبوتر خانه، بافت تاریخی بیده، آسیاب بیده، راسته بازار، آسیاب و حمام یخدان و... اشاره نمود.

شهر تاریخی ندوشن، بافت تاریخی بفروئیه، مسجد جامع بفروئیه، فرودگاه انگلیسی ها، محمد آباد و... جاذبه های گردشگری شاخص شهرستان میبد می باشند.

قدمت نارین قلعه میبد به هزاره سوم پیش از میلاد می رسد. این قلعه بر روی بلندترین قسمت شهر به ارتفاع 25 متر به مساحت چهار هکتار و در پنج طبقه ساخته شده است. این دژ از دو بخش اصلی مردم نشین و حاکم نشین با پنج دربند و پنج لایه حصار و باروی تو در تو ساخته شده که مصالح بکار رفته در این مجموعه متراکم عمدتا خشت و گل بوده است.

میبد به شهر جهانی زیلو شهرت دارد. بافت انواع زیلو، پلاس، چلنگری، سفال، سرامیک و چینی سنتی از جمله صنایع دستی معروف شهر میبد هستند. انواع محصولات لبنی، نان محلی، شیرینی محلی و نان خشک از سوغات میبد به شمار می روند.

برای مراجعه به شهر میبد می توان از فرودگاه یزد، راه آهن سراسری تهران-بندر عباس و همچنین راه اصلی بزرگراه تهران- بندر عباس به میبد مراجعه نمود. اقامت در شهر میبد نیز در هتل و اقامتگاه های بومگردی متعدد شهر و شهرستان میبد امکانپذیر است.

پیشنهاد می شود در سفر به شهر میبد، از المان های شهرهای تاریخی ایران که به صورت مجموعه ای در این شهر تاریخی گرد آمده اند بازدید نموده و از غذاهای محلی، صنایع دستی و سوغات آن نیز بهره مند گردید.

 

منابع:

  • سفر تحقیقاتی تیم شگفتی های ایران به شهر تاریخی میبد
  • کتاب شناخت شهرهای ایران، نوشته عبدالحسین سعیدیان، انتشارات علم و زندگی، چاپ دوم سال 1383، شابک: 96490052805
  • بروشور میبد شهر جهانی زیلو، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد
  • راهنمای ایران سفر، محمد حسین لاجوردی و حامد همراه، انتشارات بافرزانگان، سال 1391، شابک: 9786006919010
  • کتابچه اینجا ندوشن، مرکز جغرافیای ایران، شهرداری ندوشن
  • روزنامه بشارت نو، راهنمای گردشگری و آثار تاریخی یزد، شماره 167، نوروز 1388
  • کتاب اطلس راه های ایران، سعید بختیاری، انتشارات گیتاشناسی، سال 1394، شابک: 9789643424480