روستای اورامان تخت در غرب ایران، استان کردستان، شهرستان سروآباد، بخش اورامان، نزدیک مرز کشور عراق، به فاصله حدود 65 کیلومتری جنوب شرقی مریوان و 170 کیلومتری سنندج به مختصات E46, 15.796 و N35, 14.789 و ارتفاع حدود 1430 متر از سطح دریا قرار دارد.

روستای اورامان تخت از قدیمی ترین نقاط مسکونی اورامان بوده و تاریخ آن به پیش از اسلام باز می گردد. روستای اورامان تخت از سمت شرق بر دامنه یکی از قلل مرتفع کوه کوسالان و از سمت غربی به ارتفاعات اورامان تخت و روبروی کوه دالانی قرار گرفته است. معماری روستا به صورت پلکانی شامل خشکه دیوار با سنگ و چوب و بدون ملاط تا حدود چهار طبقه و جنگلهای باغی اطراف روستا مناظر دیدنی بسیار زیبایی پدید آورده است.

آب و هوای روستا در بهار و تابستان معتدل و در پاییز و زمستان سرد است. بقایای آتشکده های زرتشتی در حوالی روستا نشانگر آن است که مردم این منطقه در گذشته پیرو آیین زرتشت بوده اند. از آنجایی که روستای اورامان تخت در زمان های قدیم مرکز فرمانروایی سلاطین محلی بوده است، این روستا را تخت به معنی پایتخت و مرکز سلطنت نامیده اند.

مقبره پیر شالیار (شهریار) که یکی از روحانیان بزرگ زرتشتی بوده است و گفته می شود که بعدها به دین اسلام گرویده، در این روستا قرار دارد. هر ساله دوبار در سال، معمولا در اواخر تابستان و در نیمه زمستان، هم زمان با جشن سده، در جوار این مقبره مراسم آیینی خاصی برگزار می شود. در روزهایی که مراسم پیر شالیار برگزار می شود، هر روز پس از صرف نهار، در پشت بام وسیع یکی از منازل به رقصهای گروهی می پردازند. اعیاد ملی از جمله عید نوروز، عید قربان، عید فطر و میلاد حضرت محمد (ص) در این روستا با برگزاری مراسم خاص جشن گرفته می شود.

در این روستا و در نزدیک مزار پیر شالیار تخته سنگی قرار دارد که در نزد اهالی مقدس است. اهالی اورامان و روستاهای مجاور به رسم تبرک و برای شفای بیماران قطعه ای از تخت سنگ را می کنند و با خود می برند و بر این باورند که کرامت پیر شالیار باعث تبرک این سنگ شده و سنگ هر سال دوباره رشد می کند.

مردم روستای اورامان تخت به زبان کردی اورامی صحبت می کنند، مسلمان سنی مذهب هستند و لباس محلی کردی می پوشند. اغلب به زراعت، باغداری و دامداری اشتغال دارند. برخی نیز در زمینه گردشگری و صنایع دستی فعالیت می کنند. قالی بافی، گلیم بافی، گیوه، نمد، قاشق و چنگال چوبی، شانه، جاجیم، سبد، در و پنجره چوبی از هنرهای سنتی و صنایع دستی مردم روستای اورامان تخت است. برای اقامت نیز امکان اقامت در خانه های روستایی و اقامتگاه بومگردی مکانپذیر است.

رودخانه سیروان از دره های عمیق این ناحیه عبور کرده و وارد خاک عراق می شود. کرانه های رودخانه سیروان هوایی معتدل و زمین های پوشیده از درختان گردو، انار، انجیر، توت، آمرد و... دارد. طبیعت روستای اورامان تخت بکر و بسیار زیبا است و در فصل بهار و تابستان قابلیت های گردشگری فراوان دارد.

در این روستا موسیقی و رقص محلی جایگاهی ویژه دارد. سیاه چمانه چپله و کنالیل از مهم ترین ترانه ها و نواهای این روستا هستند. هل پرکه نیز یکی از رقص های رایج کردی است. از مهم ترین غذاهای محلی روستا می توان به دونیه، شلمین (پلو)، دوخه وا (آش دوغ)، لوش کلانه، شلغم ترش، یکاوه، پلیین، غازین و انواع غذاهای گیاهی و نان های محلی اشاره کرد.

برای دسترسی به روستای اورامان تخت می توانید از شهرهای سنندج، مریوان، سروآباد، نوسود و پاوه در یک جاده کوهستانی آسفالت تا روستا برانید.

پیشنهاد می شود در سفر به غرب ایران و استان کردستان، حتما از این روستای زیبا بازدید نموده و از مراسم، صنایع دستی، محصولات و غذاهای محلی آن بهره مند شوید.

منابع:

• سفر تحقیقاتی تیم شگفتی های ایران به روستای اورامان تخت
• کتاب نگاهی به جاذبه های گردشگری اورامان، نوشته دکتر برهان الدین ولدبیگی، نشر احسان، چاپ دوم 1388، شابک: 9789643566951
• کتاب راهنمای گردشگری ایران (3)، نوشته حسن زنده دل، نشر ایرانگردان، سال 1386، شابک: 9789646635777
• کتاب سیمای میراث فرهنگی کردستان، نوشته محمد ابراهیم زارعی، انتشارات معاونت معرفی و آموزش اداره کل آموزش، انتشارات و تولیدات فرهنگی سازمان میراث فرهنگی کشور، چاپ تابستان 1381، شابک: 9647483252