جزیره لاوان در خلیج فارس، منتهی الیه جنوب غربی استان هرمزگان، شهرستان بندر لنگه، در جنوب غربی بندر مقام، به فاصله 18 کیلومتری از سرزمین اصلی، 20 کیلومتری بندر مقام، 147 کیلومتری بندر لنگه و 367 کیلومتری بندر عباس، به مختصات 26 درجه و 47 دقیقه تا 26 درجه و 51 دقیقه عرض شمالی و 53 درجه و 9 دقیقه تا 53 درجه و 23 دقیقه طول شرقی قرار دارد.

جزیره لاوان پس از قشم و کیش، سومین جزیره بزرگ ایران است. این جزیره در غرب جزایر شیدور، هندورابی و کیش واقع است و به ترتیب 1.5، 26 و 58 کیلومتر با آن ها فاصله دارد. طول جزیره لاوان از شرق به غرب حدود 25 کیلومتر و عرض آن حدود 5 کیلومتر است. جزیره حدود 76 کیلومتر مربع وسعت دارد که حدود 45 کیلومتر مربع آن در اختیار شرکت ملی نفت ایران است. لاوان جزیره ای مرجانی و مربوط به دوره چهارم زمین شناسی است. بلند ترین نقطه جزیره 65 متر ارتفاع دارد.

پوشش گیاهی جزیره را اغلب گونه هایی از گیاهان یک ساله، دو ساله و چند ساله تا گونه هایی از گیاهان علفی، بوته ای و درختی تشکیل می دهند که اغلب بصورت پراکنده و در برخی نقاط متراکم اند. نخل، لور، کنار، گز، سپستان و انجیر معابد درختان بومی جزیره به شمار می آیند. از جانوران جزیره می توان به مارمولک، موش سیاه، موش خانگی، مار و آهو اشاره کرد. جزیره لاوان یکی از مهم ترین مناطق زادآوری پرندگان دریایی و خشکی زی است. انواع پرستوی دریایی، باکلان، گلوسیاه، حواصیل سبز، حواصیل ساحلی، حواصیل ارغوانی، عقاب ماهی گیر، سلیم کوچک، سلیم شنی، چکاوک، هدهد و چک چک نمونه هایی از پرندگان جزیره لاوان هستند. یکی از شگفتی های جزیره وجود کندوهای عسل در کنار مخازن و تاسیسات نفتی است که عسل آنها به رنگ سبز تیره است و بوی نفت می دهد. اما طعم آن مشابه عسل های معمولی است.

جزیره لاوان در گذشته و در متون تاریخی به نام های لار، لاو، لان، لاون، شیبکوه، امرالدوله، شیخ شعیب مدنی و بوشعیب نیز شناخته می شده است. جزیره لاوان در طول تاریخ و از زمان مادها و هخامنشیان همواره بخشی از ایران بوده است. تنها در دوره ای که پرتقالی ها بر خلیج فارس مسلط شدند، این جزیره نیز تحت سلطه آنان بود که شاه عباس صفوی به حاکمیت آنان پایان داد. مدتی نیز در دوران قاجار انگلیسی ها بر خلیج فارس و جزیره لاوان مسلط شدند.

با کشف حوضه های نفتی در آبهای جنوب جزیره، تاسیسات نفتی در جزیره لاوان شکل گرفت و اقتصاد آن را تحت الشعاع قرار داد. فرآورده های نفتی آن عبارتند از گاز مایع، نفت سبک، نفت گاز و نفت کوره. در زمان جنگ تحمیلی، امنیت جزیره از بین رفت و ساکنان به نقاط دیگری مهاجرت کردند. روستاهای لز، لازه، کرت، کوسه، هله و ده ریز از آبادیهای جزیره بوده اند که در حال حاضر فقط روستای لزآباد همچنان مسکونی است.

فعالیت اصلی مردم جزیره ماهی گیری است و در بعضی فصول به صید مروارید می پردازند. بعضا به دامداری و خدمات در شرکت نفت نیز مشغولند. فرودگاه، اسکله خاکی، اسکله نفتی و تجهیزات آتش نشانی از تاسیسات مهم جزیره است. تردد به جزیره اغلب با کشتی و قایق صورت می پذیرد و فرودگاه برای تردد کارکنان صنعت نفت و نیروهای نظامی استفاده می شود.

از مراکز گردشگری جزیره لاوان می توان به پلاژ تفریحی مرجان در جنوب شرق جزیره، چند مرکز تفریحی ورزشی، توپ های معروف سرپر معروف به توپ های نادری و غواصی در آب های کم عمق اطراف جزیره اشاره نمود.

پیشنهاد می شود در فصل زمستان در سفر به جزایر جنوبی ایران و جنوب غرب استان هرمزگان، از این جزیره زیبا بازدید نموده و از طبیعت زیبای آن بهره مند شوید. در سفر به جزیره لاوان می توانید از جزیره شیدور، جزیره هندورابی و جزبره زیبای کیش نیز بازدید داشته باشید.

منابع:

• سفر تحقیقاتی تیم شگفتی های ایران به جزیره لاوان
• کتاب جزیره ها، نوشته دکتر نسرین احمدیان شالچی، گروه جغرافیای ممالک اسلامی و نجوم، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول 1392، شابک: 9789649717708
• کتاب راهنمای مفصل ایران، استان هرمزگان، گردآورنده سعید بختیاری، انتشارات گیتاشناسی، چاپ دوم تابستان 1380، شابک: 9646241131